Hành lang hai phía đông tây Cung_Càn_Thanh

Từ Càn Thanh Môn đến Khôn Ninh Môn có đông vũ và tây vũ[Chú 1] bao bọc lại toàn bộ Hậu Tam Cung. Trên cả hai vũ mở rất nhiều cửa, để thông đến bên ngoài Hậu Tam Cung. Tính từ Càn Thanh Môn đến Khôn Ninh Môn, đông vũ có tất cả 5 cổng lần lượt là:

  • Nhật Tinh Môn (日精门) nằm ở giữa Càn Thanh Môn và Càn Thanh Cung, mở về hướng đông.
  • Long Quang Môn (龙光门) nằm ở giữa Càn Thanh Cung và Chiêu Nhân Điện, mở về hướng đông.
  • Cảnh Hòa Môn (景和门) nằm ngay phía đông của Giao Thái Điện, mở về hướng đông.
  • Vĩnh Tường Môn (永祥门) nằm phía đông Đông Noãn Điện của Khôn Ninh Cung, mở về hướng đông.
  • Cơ Hóa Môn (基化门) nằm ở góc đông bắc của Khôn Ninh Cung, phía đông của Thọ Thiện Phòng, mở về hướng đông.

Đối xứng sang tây vũ cũng có tương ứng 5 cổng mở về hướng tây lần lượt là:

  • Nguyệt Hoa Môn (月华门)
  • Phượng Thải Môn (凤彩门)
  • Long Phúc Môn (隆福门)
  • Tăng Thụy Môn (增瑞门)
  • Đoan Tắc Môn (端则门)

Trong đó Nhật Tinh Môn và Nguyệt Hoa Môn phân biệt nằm phía trước hai bên Càn Thanh Cung, ý chỉ "Càn Khôn Nhật Nguyệt minh, tứ hải đều thái bình". Hai bên đông vũ và tây vũ là từng dãy nhà liên tiếp được thiết lập các cơ quan với nhiều chức năng khác nhau giúp việc cho Hoàng đế. Ở hành lang phía đông (đông vũ), từ Càn Thanh Môn đến Giao Thái Điện lần lượt có các kiến trúc:

  • Thượng Thư Phòng (上书房) nằm ngay sau Càn Thanh Môn, cách một bức tường vây, xoay mặt về hướng bắc (tức xoay về phía Càn Thanh Cung), rộng năm gian, cửa mở ở gian chính giữa. Đây là nơi dành cho các Hoàng tử, Hoàng tôn học tập. Bên trong phòng từng có một tấm biển "Dưỡng Chính Dục Đức"[Chú 2] do chính tay Càn Long Đế viết lên, và một cặp câu đối "Lập thân dĩ chí thành vi bản - Độc thư dĩ minh lý chi tiên"[Chú 3] do chính tay Ung Chính Đế viết. Năm 1912, khi cha ruột của Phổ Nghi là Thuần Thân vương Tái Phong nhiếp chính, có một khoảng thời gian đã lấy nơi này làm văn phòng.[12]
  • Tự Khổng Xứ (祀孔处) nằm ở góc hành lang phía đông, xoay mặt về hướng bắc, chỉ rộng 2 gian, cửa mở ở gian phía tây. Đây là nơi để thờ cúng thần vị của Khổng Tử và các bậc tiên hiền, tiên nho. Dưới thời Càn Long, mỗi lần đến nguyên đán, ông đều đích thân đến Tự Khổng Xứ vào canh ba, hành lễ với các thần vị ở đây. Việc hành lễ trước thần vị Khổng Tử cũng là một nghi thức bắt buộc trước khi bắt đầu buổi học ở Thượng Thư Phòng, cả các Thái phó và Hoàng tử, Hoàng tôn đều phải thực hiện.[12]
  • Ngự Dược Phòng (御药房) nằm ở phía bắc của Tự Khổng Xứ, rộng 3 gian, cửa mở về hướng tây. Đây là một cơ quan thuộc sự quản lý của Nội vụ phủ, chịu trách nhiệm việc dùng thuốc của Hoàng đế và hậu phi. Thái giám trong Ngự Dược Phòng có trách nhiệm đưa các Thái y đến các cung để khám bệnh, đảm nhiệm việc sắc thuốc và thu xếp nơi trực ban của ngự y ở Ngự Dược Phòng vào ban đêm. Ngoại trừ Càn Thanh Cung, ở bên ngoài các cung Ninh Thọ Cung, Từ Ninh Cung, Chung Túy Cung, Thọ Khang CungThọ An Cung đều đặt một Ngự Dược Phòng, tất cả được gọi chung là "Cung trung lục trị" (宫中六值).[12]
  • Nhật Tinh Môn (日精门) nằm ở phía bắc của Ngự Dược Phòng, cửa mở về phía đông, bên ngoài chính là bức tường dài chia Hậu Tam Cung và khu vực Đông Lục Cung.[12]
  • Tự Minh Chung Xứ (自鸣钟处) nằm ở phía bắc của Nhật Tinh Môn, rộng ba gian, cửa mở ở gian chính giữa. Đây là nơi đặt đồng hồ của nhà Thanh.
  • Đoan Ngưng Điện (端凝殿) nằm ở phía bắc của gian đặt đồng hồ và ngay phía đông của Càn Thanh Cung, rộng ba gian, cửa hướng về phía tây và mở ở gian chính giữa. Mặc dù có tên là "Điện" nhưng Đoan Ngưng Điện lại không được xây dựng theo hình dạng và cấu tạo của "Điện" thông thường. Đây là phòng quần áo của Hoàng đế nhà Thanh, trong đây bảo quản các loại quần áo, mũ nón, dây thắt lưng hay giày của Hoàng đế.[13]
  • Ngự Trà Phòng (御茶房) nằm ở phía bắc của Đoan Ngưng Điện và phía đông của Chiêu Nhân Điện, rộng ba gian, cửa mở ở gian chính giữa. Đây là phòng trà chuyên dụng của Hoàng đế; Thái hậu, Hoàng hậu hay Hoàng tử đều có phòng trà chuyên dụng riêng.

Đối xứng sang tây vũ cũng có các kiến trúc tương ứng:

  • Nam Thư Phòng (南书房) rộng bốn gian, cửa mở ở gian thứ hai tính từ tây sang đông, phía trước có bậc thềm. Nơi này nguyên là nơi đọc sách của Khang Hi Đế, tục xưng "Nam trai". Năm Khang Hi thứ 16 (1677) bắt đầu thiết lập Nam Thư Phòng, lệnh cho Thị giảng Học sĩ Trương Anh, Nội các Học sĩ Cao Sĩ Kì vào trực. Từ đây cũng xuất hiện danh xưng "nhập trị Nam Thư Phòng).
  • Kính Sự Phòng (敬事房) rộng ba gian, cửa mở ra hướng tây ở gian phía tây. Đây là nơi làm việc của các Thái giám Tổng quản và Phó tổng quản, cũng là trụ sở làm việc chính của các thái giám, thuộc sự quản lý của Nội vụ phủ.
  • Nội tấu sự xứ (内奏事处房) hay còn gọi Nội tấu sự phòng (内奏事房) rộng ba gian, cửa mở ở gian chính giữa. Mỗi ngày, quan trực ban ở "Ngoại tấu sự xứ" (đặt ở phòng trực phía đông bên ngoài Càn Thanh Môn) sẽ nhận tấu chiết của các quan lại, sau đó giao đến cho Nội tấu sự xứ. Thái giám trong Nội tấu sự xứ sẽ tiếp tục mang tấu chiết dâng lên cho Hoàng đế. Nhân viên trong Nội tấu sự xứ đều là thái giám.
  • Nguyệt Hoa Môn (月华门) đối xứng với Nhật Tinh Môn, bên ngoài chính là bức tường dài chia Hậu Tam Cung và khu vực Tây Lục Cung.[12]
  • Phê bản xứ (批本处) rộng ba gian, cửa mở ở gian chính giữa. Đây là cơ quan trung chuyển văn thư của nhà Thanh, chịu sự quản lý của Nội các. Những văn kiện do các cơ quan trung ương báo lên Hoàng đế, thông qua sự sàng lọc của Nội các, sau đó mới dâng lên cho Hoàng đế. Sau khi Hoàng đế phê duyệt xong, các văn kiện này sẽ được giao trở về Phê bản xứ, rồi từ Phê bản xứ chuyển đến Nội các để các Đại học sĩ ghi chép lại những ý chỉ do Hoàng đế ban hành. Những người làm việc của Phê bản xứ là các Trung thư, Hàn lâm người Mãn.
  • Mậu Cần Điện (懋勤殿) rộng ba gian, nằm ngay phía tây của Hoằng Đức Điện. Cũng tương tự như Đoan Ngưng Điện, Mậu Cần Điện hoàn toàn không được xây theo quy chế của các "điện" thông thường. Đây từng là nơi đọc sách của Khang Hi khi còn nhỏ, về sau đây là nơi cất giữ các dụng cụ văn phòng tứ bảo. Ngoài ra, Mậu Cần Điện cũng là nơi các Hoàng đế nhà Thanh quyết định phạm nhân bị tử hình sau mùa thu. Mỗi năm đến kỳ phán xét mùa thu, Hoàng đế sẽ đích thân ngự ở Mậu Cần Điện duyệt các chiêu sách (những quyển tự thú tội), các quan Đại học sĩ và Học sĩ của Nội các hay các quan của Hình bộ đều sẽ ở đây đợi dụ chỉ quyết định của Hoàng đế.[12]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Cung_Càn_Thanh http://topic.rbc.cn/tj/06/152131.html //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... https://www.dpm.org.cn/explore/building/236472.htm... https://www.cctv.com/history/special/C15041/01/ind... https://web.archive.org/web/20160305144906/http://... https://web.archive.org/web/20200726223847/http://... https://ctext.org/wiki.pl?if=en&res=541757&remap=g... https://ctext.org/wiki.pl?if=gb&res=179720&remap=g... https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Palace...